Wat is een wiki?
Een Wiki is een website waarop onderwerpen zijn uitgelegd. Het kenmerkende van een Wiki is dat iedereen die rechten heeft eraan kan bijdragen, commentaar kan leveren en de onderwerpen kan verbeteren. Het bekendste voorbeeld van een Wiki is Wikipedia: een online encyclopedie waarin iedereen kan wijzigen.
Met behulp van een Wiki kan men dus gezamenlijk online werken aan het creëren en delen van informatie, op welk gebied dan ook. Bij de onderwijskundige inzet moet rekening gehouden worden met het open karakter van een Wiki. Iedere bezoeker kan de beschikbare informatie wijzigen. Soms biedt een Wiki de mogelijkheid om bepaalde pagina’s of de gehele Wiki af te schermen. Een bezoeker moet zich dan eerst aanmelden en bepaalde rechten krijgen om een pagina te kunnen bewerken.
Didactische meerwaarde
Het is een klassiek en uitstekend leermiddel om studenten elkaar te laten uitleggen hoe iets werkt. Wanneer je informatie krijgt tijdens college klinkt deze soms heel begrijpelijk. Pas wanneer je een ander helder probeert uit te leggen hoe iets werkt, ontdek je of de stof echt duidelijk is en wordt deze ook voor jezelf duidelijker. Wiki’s kunnen daartoe gebruikt worden. Door onderwerpen te laten uitwerken (alleen of in groepjes) laat je studenten elkaar de stof uitleggen. Zo ontstaat bovendien een verzameling van begrippen die studenten kunnen gebruiken als naslagwerk.
Door studenten samen in een wiki de leerstof te laten beschrijven, aan te vullen met media, verbanden aan te laten brengen etc. zijn ze samen bezig met het actief creëren van kennis. Doordat studenten iets aan elkaar moeten uitleggen, ontdekken zij of de stof echt duidelijk is.
Een voordeel van een wiki is dat alle wijzigingen die elke gebruiker doorvoert worden ‘geadministreerd’. Je kunt dus altijd zien wie wat heeft gedaan. Een wiki biedt daarnaast de mogelijkheid om per pagina reacties te plaatsen en te reageren op andere reacties. Dat maakt een wiki een uitstekende ICT-toepassing om in te zetten voor leren, met name voor samenwerkend leren.
Voorbereiding
Als docent kun je een wiki aanmaken en alvast leermateriaal plaatsen. Maar je kunt het ook helemaal aan de studenten over laten. Je hebt als begeleidende docent altijd toegang tot de laatste versie van het werk van je studenten. Spreek van te voren wel goed af wat jouw rol is. Voor de hand ligt bijvoorbeeld dat jij als docent niet in de pagina’s van de wiki werkt, maar er misschien wel op reageert. Via de ‘history’ van de verschillende pagina’s kun je precies zien wie, wat en wanneer heeft bijgedragen.
Een Wiki kan op verschillende manieren in het onderwijs worden ingezet:
Het gezamenlijk online schrijven van teksten
Met behulp van een Wiki kunnen studenten werken aan een gezamenlijk document. Iedere co-auteur kan de tekst aanvullen en wijzigen, of wijzigingen weer ongedaan maken. Door gebruik te maken van een Wiki kan men online samenwerken, onafhankelijk van tijd en plaats. Het online document is altijd up-to-date; elke aanpassing is direct voor iedereen zichtbaar. Werken met een Wiki is daarom efficiënter en effectiever dan bijvoorbeeld het document steeds via e-mail rondsturen.
Een Wiki voor een onderwerpgerelateerde webpagina
Een student kan een Wiki gebruiken als webpagina waarmee hij informatie wil deelt of verzamelt, bijvoorbeeld over zijn afstudeeronderwerp. Door de openheid van een Wiki biedt de student zijn lezers de mogelijkheid om mee te schrijven over het onderwerp. Op deze manier bouwt hij een netwerk op van geïnteresseerden (en wellicht experts) in het betreffende onderwerp. Samen kun je meer kennis genereren dan alleen (het principe van netwerkleren).
Een Wiki als basis voor een online verklarende woordenlijst
Een wiki is zeer geschikt om studenten gezamenlijk een verklarende woordenlijst te laten maken ter ondersteuning van de collegestof. Als een student op zoek is naar een betekenis van een woord of begrip, kan hij dit op de Wiki plaatsen. De andere studenten kunnen de betekenis geven en elkaar hierbij aanvullen en/of verbeteren. De online encyclopedie Wikipedia, werkt op een vergelijkbare manier.
Om een wiki op te zetten en te beheren kan Team ICTO van de FGw je direct ondersteunen. Zij kunnen ondersteuning bieden op zowel technisch als didactisch vlak. Het is echter belangrijk om een wiki goed in te bedden in je onderwijs, met duidelijke instructie en verwachtingen. En studenten vinden het soms moeilijk om met een wiki om te gaan en verwachten wat uitleg.